Τρόποι παρακολούθησης ασθενών με προκαρκινικές καταστάσεις στομάχου

Το Αμερικανικό Κολλέγιο Γαστρεντερολογίας δημοσίευσε τις κατωτέρω οδηγίες κλινικής πρακτικής σχετικά με τη διάγνωση και αντιμετώπιση των γαστρικών προκαρκινικών καταστάσεων (ατροφικής γαστρίτιδας, γαστρικής εντερικής μεταπλασίας, δυσπλασίας και γαστρικών πολυπόδων), οι οποίες ονομάζονται έτσι γιατί εμπεριέχουν αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε γαστρικό καρκίνο.

Βασικές συστάσεις

Οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν συστάσεις σχετικά με:

• την ενδοσκοπική επιτήρηση (γαστρισκόπηση) των ασθενών με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου,

• τη διενέργεια ενδοσκόπησης υψηλής ποιότητας,

• τη διενέργεια ενδοσκόπησης με ενίσχυση εικόνας,

• τα ιστολογικά κριτήρια διάγνωσης,

• την ενδοσκοπική θεραπεία της δυσπλασίας,

• τον ρόλο της εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού,

• τα γενικά μέτρα μείωσης του κινδύνου και τη διαχείριση της αυτοάνοσης γαστρίτιδας και των γαστρικών αδενωματωδών πολυπόδων.

Όσον αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο, οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν να μην διενεργείται γαστροσκόπηση ως προσυμπτωματικός έλεγχος για ανίχνευση καρκίνου του στομάχου στον πληθυσμό των ΗΠΑ (χαμηλή ποιότητα τεκμηρίωσης- υπό όρους σύσταση).

Να μην γίνεται χρήση προσδιορισμού νεοπλασματικών δεικτών του ορού, ή άλλων μοριακών βιοδεικτών σε ασυμπτωματικά άτομα, ακόμη και σε άτομα με προκαρκινικές καταστάσεις.

Όσον αφορά την ενδοσκοπική και ιστολογική διάγνωση των προκακρκινικών καταστάσεων, θεωρείται ότι η υψηλής ποιότητας ενδοσκοπική αξιολόγηση είναι ζωτικής σημασίας. Θα πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή καθαρισμό του βλεννογόνου του στομάχου για καλύτερη ποιότητα εικόνας, τη φωτογραφική τεκμηρίωση των ανατομικών βλαβών, καθώς και τη χρήση ενδοσκόπησης λευκού φωτός υψηλής ευκρίνειας.

Οι συστηματικές γαστρικές βιοψίες θα πρέπει να ακολουθούν το επικαιροποιημένο πρωτόκολλο του Σίδνεϊ, με τουλάχιστον δύο ξεχωριστά δοχεία για τις βιοψίες από το άντρο και το σώμα του στομάχου.

Η ιστολογία περιγραφή θα πρέπει να περιγράφει τον υπότυπο της γαστρικής εντερικής μεταπλασίας (ατελής, πλήρης ή μικτή) και τη σοβαρότητα και την έκταση της ατροφικής γαστρίτιδας και της μεταπλασίας.

Όσον αφορά την επιτήρηση των προκακρκινικών καταστάσεων, προτείνεται ενδοσκόπηση επιτήρησης κάθε 3 χρόνια σε ασθενείς υψηλού κινδύνου με γαστρική εντερική μεταπλασία που πληρούν ένα από τα ακόλουθα κριτήρια: Ιστολογία υψηλού κινδύνου (ατελής έναντι πλήρους υποτύπου, επέκταση στο σώμα) και θετικό οικογενειακό ιστορικό γαστρικού καρκίνου σε συγγενή πρώτου βαθμού.

Τα άτομα με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του στομάχου ελέγχονται σε διαστήματα μικρότερα των 3 ετών.

Η γαστρική εντερική μεταπλασία χαμηλού κινδύνου (περιορισμένη στο άντρο, ήπια ατροφία και υπότυπος πλήρους εντερικής μεταπλασίας) δεν απαιτεί ενδοσκοπική παρακολούθηση ρουτίνας.

Όσον αφορά την ενδοσκοπική αντιμετώπιση των δυσπλαστικών βλαβών προτείνεται η διενέργεια ενδοσκοπικής αφαίρεσης εφ όσον η δυσπλασία έχει ορατά όρια. Εάν όμως η δυσπλασία δεν είναι ορατή, συνιστάται επαναληπτική ενδοσκόπηση.

Σε ασθενείς κατάλληλους για ενδοσκοπική αφαίρεση των δυσπλαστικών βλαβών (διενέργεια endoscopic submucosal dissection) συνιστάται η παραπομπή σε εξειδικευμένα τμήματα νοσοκομείων με επαρκή εμπειρία στη διάγνωση και ενδοσκοπική αφαίρεση της γαστρικής νεοπλασίας.

Σε ασθενείς με επιβεβαιωμένη πλήρη εκτομή της δυσπλασίας, συνιστάται ενδοσκοπική παρακολούθηση. Οι εξετάσεις επιτήρησης θα πρέπει να διενεργούνται από έμπειρο ενδοσκόπο με λήψη βιοψιών σύμφωνα με το πρωτόκολλο συστηματικών βιοψιών επιπλέον των στοχευμένων βιοψιών.

Όσον αφορά στη μη ενδοσκοπική διαχείριση των προκακρινωματωδών βλαβών του στομάχου, συνιστάται ο έλεγχος για ύπαρξη λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο και κατάλληλη θεραπεία των θετικών ατόμων.

Η ασπιρίνη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, οι αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης 2 και οι αντιοξειδωτικές ουσίες δεν συνιστώνται στους ασθενείς με προκαρκινικές καταστάσεις στομάχου με σκοπό την πρόληψη εμφάνισης γαστρικού καρκίνου.

Τέλος στους ασθενείς με αυτοάνοση γαστρίτιδα, ο έλεγχος για τυχόν ύπαρξη λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο, ή θεραπεία εκρίζωσης εάν η εξέταση είναι θετική και ο έλεγχος μετά τη θεραπεία για την επιβεβαίωση της εκρίζωσης είναι απαραίτητες ενέργειες.